Centrum Kulturowo-Archeologiczne to Starożytna Osada z ery żelaza stanowiąca ekpozycję stałą Muzeum. Możemy zapoznać się tutaj z chatami i warsztatami odtworzonymi na podstawie autentycznych archeologicznych znalezisk odkrytych przede wszystkim na terenie Polski.

Zobaczymy tutaj jak mógł wyglądać szyb górniczy w nieodległej kopalni żelaza w Rudkach, która była głównym źródłem rud używanych na terenie starożytnego okręgu przemysłowego kultury przeworskiej usytuowanego w rejonie Łysogór i rzeki Kamiennej. Zajrzymy do wnętrza domostwa ze Skał, gdzie w jednej izbie zamieszkiwali starożytni hutnicy, a w drugiej przechowywali narzędzia potrzebne do pracy. Przyciągnie nasz wzrok piecowisko, z piecem dymarskim typu kotlinkowego, gdzie wytapiano żelazo. Obok stoi prażak służący do przygotowania rudy do wytopu oraz niewielki mielerz, gdzie wypalano drewno, by otrzymać paliwo do pieców w postaci węgla drzewnego.

Na terenie Osady znajduje się także warsztat kowalski. Tam pracował ten, który obrabiał dalej wyciągniętą z pieca łupkę żelaza, by w końcowym stadium cyklu wykuć żelazne narzędzie.
Obecnie na terenie osady dostępne do zwiedzania są chałupa z Wrocieryża i stanowisko garncarskie, chata i ziemianka ze Świlczy na Podkarpaciu, gdzie istniała osada, której mieszkańcy handlowali bursztynem. Z zewnątrz możemy przyjrzeć się także Długiemu Domowi.

Osada Starożytna jest miejscem, które można zwiedzać, uczestniczyć w warsztatach prezentujących m.in. sposoby produkcji i obróbki żelaza oraz wziąć udział w lekcjach muzealnych.